Umsóknir vegna vísindarannsókna hjá Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins

Allar umsóknir um vísindarannsóknir sem berast Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins fara fyrir Vísindanefnd HH (Vís-HH).

Venjulega fundar nefndin ekki sjaldnar en á tveggja mánaða fresti, og oftar ef margar umsóknir liggja fyrir.

Umsóknir til Vís-HH þurfa að jafnaði að hafa borist eigi síðar en viku fyrir auglýstan fund. Fjallað verður um rannsóknarumsóknir í þeirri röð sem þær berast. Ef margar umsóknir berast með litlum fyrirvara gæti þurft að fresta umfjöllun um þær síðustu til næsta fundar.

Undir Vís-HH falla eftirfarandi rannsóknir framkvæmdar innan HH:

  • Vísindarannsókn á heilbrigðissviði: Rannsókn á mönnum, lífsýnum og heilbrigðisupplýsingum þar sem beitt er vísindalegum aðferðum til að auka þekkingu á heilbrigði og sjúkdómum.
  • Vísindarannsókn á fólki: Rannsókn þar sem einstaklingur tekur virkan þátt í vísindarannsókn, svo sem með því að gangast undir rannsókn, gefa sýni eða veita upplýsingar vegna rannsóknarinnar.
  • Gagnarannsókn: Rannsókn þar sem notuð eru fyrirliggjandi heilbrigðisgögn. Einstaklingur sem upplýsingar eða gögn stafa frá tekur ekki virkan þátt í rannsókn.

Ábyrgðarmaður rannsóknar er einstaklingur sem ber ábyrgð á framkvæmd rannsóknar samkvæmt rannsóknaráætlun sem samþykkt hefur verið af Vísindasiðanefnd og Vís-HH. 

Umsókn skal skilað á rafrænu formi. Þar skulu að öllu jöfnu koma fram sömu upplýsingar og krafist er af Vísindasiðanefnd og rannsóknasjóðum.

Reglur um meðferð umsókna vegna vísindarannsókna innan HH

Tilgangur þessara reglna er að stuðla að markvissri rannsóknastefnu Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins (HH) þar sem áhersla er lögð á rannsóknir sem efla heilsugæsluna og þekkingargrunn hennar. 

  • Senda skal umsókn fyrst til VSN – Vísindasiðanefndar
  • Ef VSN gefur leyfi skal senda samþykkta umsókn og leyfið á visindanefnd@heilsugaeslan.is 
  • Ábyrgðarmaður rannsóknar ber ábyrgð á að sótt sé um leyfi fyrir rannsókninni á þeim stofnunum sem við á. Óheimilt er að hefja framkvæmd rannsóknar fyrr en þau liggja fyrir. 
  • Vís-HH er umsagnaraðili og getur hafnað rannsóknum þrátt fyrir að  VSN – Vísindasiðanefnd hafi samþykkt umsókn. 
    • Vís-HH metur siðferðileg álitamál sem hluta af heildarmati.
    • Almennt er gerð sú krafa af hálfu HH að einn rannsakenda eða fleiri séu starfsmenn heilsugæslunnar og með háskólamenntun við hæfi.
      • Hlutverk rannsakenda frá HH er að vera tengiliður innan HH og við Vís-HH.
      • Bera ábyrgð á framkvæmd rannsóknar innan HH og að unnið sé skv. leyfi rannsóknar.
  • Heimili nefndin rannsókn skilar hún áliti sínu til framkvæmdastjóra lækninga og hjúkrunar HH, sem leggja mat á rekstrarlegar forsendur fyrir hverri rannsókn og afgreiða umsóknir aftur til Vís-HH til endanlegrar afgreiðslu.
    • Vís-HH býr til mál um hverja samþykkta rannsókn.
    • Gagnavinnsluaðili setur fótspor í Sögu um hverja gagnarannsókn. 
    • Ef óskað er eftir gögnum úr sjúkraskrám er slíkur aðgangur eingöngu heimilaður að fengnu samþykki vörslumanns sjúkraskrár.
  • Þegar niðurstaða framkvæmdastjóra lækninga og framkvæmdastjóra hjúkrunar liggur fyrir svarar Vís-HH umsækjanda.
  • Vís-HH heldur skrá um allar rannsóknir sem eru framkvæmdar á vettvangi HH.

Ferli rannsóknabeiðna

Stjórnendur HH leitast við að varðveita sjálfstæði einstakra starfsstöðva innan sinna vébanda og styðja við frumkvæði og áhuga einstaklinga innan heilsugæslunnar. Stjórnendur starfsstöðva HH eru því í lykilhlutverkum varðandi skipulag og umfang rannsókna og þróunarverkefna hver á sinni stöð. Sama á við um stjórnendur annarra starfsstöðva ef um samstarfsverkefni er að ræða. Ferli umsókna fer því eftir umfangi verkefnisins sem hér segir.

  • Allar umsóknir um vísindarannsóknir sem tengjast HH skulu sendar til Vís-HH til umsagnar og skráningar.
  • Sé rannsókn bundin við eina heilsugæslustöð innan HH og hafi hlotið samþykki viðeigandi yfirmanna hennar þarf Vís-HH ekki að samþykkja rannsóknina. Hinsvegar þarf alltaf að tilkynna rannsóknina til Vís-HH og sækja um leyfi til VSN – Vísindasiðanefndar.
  • Ef rannsókn nær til fleiri en einnar starfseiningar HH þarf hún alltaf að vera metin hjá Vís-HH. 
  • Ætíð skal liggja fyrir samþykki stjórnenda viðkomandi einingar áður en umsókn er samþykkt af Vís-HH og framkvæmdastjóra lækninga og framkvæmdastjóra hjúkrunar.
  • Mat á innsendri umsókn skal að öllu jöfnu lokið innan 6 vikna frá því að öll umbeðin gögn hafa verið send inn. Ef sýnt þykir að afgreiðsla umsóknar muni dragast lengur en þann tíma mun Vís-HH útskýra það fyrir umsækjendum með góðum fyrirvara.
  • Að lokinni rannsókn skal senda staðfestingu á netfang Vís-HH visindanefnd@heilsugaeslan.is. Auk þess skal senda helstu niðurstöður rannsóknar til Vís-HH til upplýsinga. Greinar sem birtar eru í ritrýndum vísindaritum skal senda Vís-HH. 
  • Óheimilt er að hefja rannsókn áður en tilskilin leyfi liggja fyrir.

Kostnaður og greiðslur

Í umsókn skulu umsækjendur gera sérstaka grein fyrir fjárhagsáætlun og fjármögnun rannsóknarinnar. Þar er lögð áhersla á að gerð sé grein fyrir kostnaði, hvort sem hann er greiddur sérstaklega af rannsóknarfé, eða leggst með beinum eða óbeinum hætti á HH. HH getur gert kröfu til rannsakanda um að greiða kostnað sem hlýst af rannsókninni og lendir á þessum aðilum.

Komi sérstakar tekjur til vegna aðildar HH að rannsókn skulu þær í samræmi við hlutdeild HH í rannsókninni renna í sérstakan vísinda- og þróunarsjóð HH. Reglur um úthlutun úr sjóðnum skulu samþykktar af framkvæmdastjórn HH.

Afgreiðsla og heimildir til rannsóknastarfa

Vís-HH gefur umsóknum eftirfarandi umsögn:

  • Samþykkt/mælt með.
  • Samþykkt en mælt með endurmati skv. ábendingum eða athugasemdum.
  • Hafnað.

Vís-HH sendir umsögn sína til framkvæmdastjóra lækninga og framkvæmdastjóra hjúkrunar til samþykktar. Vís-HH svarar umsækjanda síðan með bréfi/tölvupósti.

Verði breyting á tímaáætlun rannsóknar skal umsækjandi leggja fram nýja áætlun til Vís-HH til samþykktar.

Verði mælt með rannsókn með breytingum eða athugasemdum skal Vís-HH óska eftir svarbréfi eða endurbættri áætlun innan tiltekinna tímamarka, frá dagsetningu umsagnar sinnar. Berist ekki endurbætt áætlun innan þess tíma verður litið svo á að umsækjandi hafi hætt við rannsóknina.

Vísindanefnd HH

Nefndarmenn

  • Anna Bryndís Blöndal (Ph.D), dósent í lyfjafræði við HÍ og fagstjóri lyfjaþjónustu hjá HH/ÞÍH, formaður
  • María Heimisdóttir (Ph.D), yfirlæknir hjá Upplýsingamiðstöð HH
  • Óla Kallý Magnúsdóttir (Ph.D), næringarfræðingur hjá HH/ÞÍH 

Starfsmaður nefndarinnar er Arna Þórdís Árnadóttir verkefnastjóri, Þróunarmiðstöð íslenskrar heilsugæslu.

Netfang nefndarinnar er visindanefnd@heilsugaeslan.is

Skipun

Vísindanefnd Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins (HH) er skipuð af framkvæmdastjórn HH. 

Í nefndinni sitja þrír fulltrúar með háskólamenntun við hæfi tilnefndir af HH. Æskilegt er að einn þeirra sé í samhliða starfi við HÍ. Nefndin getur kallað til aðra með sérþekkingu eftir því sem þörf krefur við afgreiðslu einstakra umsókna. 

Skipunartími nefndarinnar er fjögur ár. Ekki er greitt sérstaklega fyrir setu í nefndinni.

Hlutverk

Hlutverk Vísindanefndar HH er að leggja mat á umsóknir og gefa umsögn. Allar umsóknir um vísindarannsóknir innan HH skal senda nefndinni til umsagnar. Nefndin metur siðferðileg álitamál sem hluta af heildarmati á verkefninu.

Vísindanefnd HH er umsagnaraðili og getur hafnað rannsóknum. Heimili nefndin rannsókn skilar hún áliti sínu til framkvæmdastjóra lækninga og framkvæmdastjóra hjúkrunar HH, sem leggja mat á rekstrarlegar forsendur fyrir hverri rannsókn og afgreiða umsóknir aftur til nefndarinnar til endanlegrar afgreiðslu. Þegar niðurstaða framkvæmdastjóranna liggur fyrir svarar nefndin umsækjanda. 

Vísindanefnd HH heldur skrá um allar rannsóknir sem eru framkvæmdar á vettvangi HH.

Samþykktar umsóknir

Rannsóknir samþykktar af Vísindanefnd HH og HÍ og rannsóknir skráðar á eina starfsstöð:

2023

2022

2021

janúar 2014 - águst 2017